Blockchain được biết đến nhiều nhất với vai trò quan trọng trong các hệ thống tiền điện tử để duy trì hồ sơ giao dịch an toàn và phi tập trung. Tuy nhiên, thực tế là công nghệ này không chỉ giới hạn trong lĩnh vực tiền điện tử. Blockchain có thể được sử dụng như “sổ cái” dữ liệu trong bất kỳ ngành nào để ngăn dữ liệu bị thay đổi hoặc gian lận.

Kể từ khi Bitcoin được giới thiệu vào năm 2009, việc sử dụng Blockchain đã bùng nổ thông qua việc tạo ra nhiều loại tiền điện tử, ứng dụng tài chính phi tập trung (DeFi), mã thông báo không thể thay thế (NFT) và hợp đồng thông minh.

Sau khi đã tìm hiểu nhanh Blockchain là gì, chúng ta hãy tiếp tục khám phá xem công nghệ này hoạt động như thế nào nhé.

Cách thức hoạt động của Blockchain là gì?

Bạn có thể quen thuộc với bảng tính hoặc cơ sở dữ liệu trong công việc hàng ngày. Thực chất, Blockchain cũng có bản chất tương tự, đây là cơ sở dữ liệu nơi thông tin được nhập và lưu trữ vào. Tuy nhiên, điểm khác biệt chính giữa cơ sở dữ liệu hoặc bảng tính truyền thống với Blockchain là cách dữ liệu được cấu trúc và truy cập.

Về cơ bản, Blockchain hoạt động như một sổ cái kỹ thuật số phân tán, nơi mỗi giao dịch được ghi chép lại một cách minh bạch và không thể thay đổi. Bạn chỉ cần hiểu Blockchain như một chuỗi gồm các khối, trong đó mỗi khối chứa dữ liệu về một giao dịch cụ thể. Khi một giao dịch mới được thực hiện, thông tin sẽ được ghi vào một khối mới và sau đó khối này được liên kết mật mã với khối trước đó, tạo thành một chuỗi liên tục.

Điểm đặc biệt của Blockchain là tính phân quyền và không tập trung. Không có một tổ chức nào quản lý sổ cái này. Thay vào đó, mỗi nút trong mạng lưới Blockchain sẽ giữ một bản sao của sổ cái, đảm bảo tính minh bạch và khó bị tấn công hay gian lận. Mỗi khi một giao dịch mới được thêm vào, nó phải được xác nhận bởi một số lượng lớn các nút trong mạng, qua đó đảm bảo tính chính xác và an toàn của thông tin.

Có những loại Blockchain nào?

Blockchain có ba loại chính:

• Public Blockchain (Blockchain công khai): Đây là loại blockchain mở, cho phép mọi người đều có thể tham gia, xác minh và thực hiện giao dịch. Ví dụ điển hình của loại Blockchain này là Bitcoin và Ethereum. Trong loại Public Blockchain, mọi giao dịch đều công khai và minh bạch, nhưng không ai có thể kiểm soát hoặc thay đổi dữ liệu đã được ghi vào Blockchain.
• Private Blockchain (Blockchain riêng tư): Khác với Public Blockchain, Private Blockchain chỉ cho phép một số người dùng cụ thể tham gia. Loại Blockchain này thường được sử dụng trong các tổ chức hoặc doanh nghiệp để đảm bảo quyền truy cập và quyền thực hiện giao dịch được kiểm soát chặt chẽ. Private Blockchain giúp tăng cường bảo mật và quản lý hiệu quả hơn so với Public Blockchain.
• Permissioned Blockchain (Blockchain có quyền hạn): Đây là một dạng của Private Blockchain, nhưng người dùng được cung cấp một số tính năng đặc quyền khác tùy thuộc vào bên thứ ba cung cấp. Permissioned Blockchain thường được sử dụng trong các môi trường doanh nghiệp để đảm bảo sự linh hoạt và kiểm soát cao đối với quyền truy cập và quyền thực hiện giao dịch.

Có những phiên bản Blockchain nào?

Blockchain đã phát triển qua nhiều phiên bản với các ứng dụng và tính năng khác nhau:

• Blockchain 1.0: Đây là phiên bản đầu tiên của Blockchain, tập trung vào việc tạo ra và quản lý tiền điện tử như Bitcoin. Mục tiêu chính của phiên bản này là cung cấp một phương thức thanh toán kỹ thuật số an toàn và không cần trung gian.
• Blockchain 2.0: Được phát triển từ Blockchain 1.0, phiên bản này mở rộng ứng dụng của Blockchain vào các hợp đồng thông minh (smart contracts) và các ứng dụng tài chính. Ethereum là ví dụ nổi bật cho Blockchain 2.0, nơi người dùng có thể tạo và thực thi hợp đồng thông minh trên một nền tảng phi tập trung.
• Blockchain 3.0: Phiên bản này mở rộng ứng dụng của Blockchain ra ngoài tài chính, bao gồm y tế, bầu cử, quản lý tài nguyên, logistics và nhiều lĩnh vực khác. Mục tiêu của Blockchain 3.0 là tận dụng tính minh bạch và không tập trung của công nghệ chuỗi khối để cải thiện hiệu quả và an toàn trong công việc.

Có bao nhiêu loại Blockchain?

Số lượng Blockchain đang tăng lên mỗi ngày với tốc độ chóng mặt. Tính đến năm 2023, có hơn 23.000 loại tiền điện tử đang hoạt động dựa trên Blockchain. Đó còn chưa kể có hàng trăm Blockchain không phải tiền điện tử cũng đang hoạt động.

Đặc điểm nổi bật của Blockchain là gì?

Blockchain nổi bật với những đặc điểm sau:

• Tính minh bạch và không thể thay đổi: Mỗi giao dịch trên Blockchain đều được ghi chép một cách minh bạch và không thể thay đổi sau khi đã được hệ thống xác nhận, nhờ đó tăng cường tính an toàn và độ tin cậy.
• Phân quyền và phi tập trung: Blockchain hoạt động mà không cần một tổ chức quản lý tập trung. Mỗi nút trong mạng lưới đều giữ một bản sao của sổ cái, giúp đảm bảo tính toàn vẹn và minh bạch của dữ liệu.
• Bảo mật cao: Nhờ sử dụng mã hóa tiên tiến và cơ chế xác nhận giao dịch phức tạp, Blockchain đảm bảo rằng dữ liệu không thể bị hack hoặc thay đổi trái phép.
• Tự động hóa qua hợp đồng thông minh: Blockchain cho phép tạo và thực thi các hợp đồng thông minh (smart contracts), tự động hóa các quy trình và giao dịch mà không cần sự can thiệp của con người.

Những đặc điểm này làm cho Blockchain trở thành một công nghệ mang tính cách mạng với khả năng ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ tài chính, y tế đến quản lý chuỗi cung ứng và bảo mật thông tin.

Ứng dụng của Blockchain là gì?

Với khả năng bảo mật cao và tính minh bạch tuyệt đối, Blockchain đã được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực khác nhau, bao gồm:

• Tiền điện tử: Đây là ứng dụng phổ biến nhất của Blockchain, mà Bitcoin là ví dụ nổi tiếng nhất. Công nghệ này cung cấp một hệ thống thanh toán kỹ thuật số an toàn và không cần trung gian cho người dùng trên toàn thế giới.
• Hợp đồng thông minh: Blockchain cho phép tạo và thực thi các hợp đồng tự động, minh bạch và không thể thay đổi. Vì vậy, công nghệ này đang được ứng dụng nhiều trong các hệ thống tài chính lớn, tổ chức bất động sản và nhiều lĩnh vực khác.
• Quản lý chuỗi cung ứng: Blockchain giúp theo dõi và quản lý chuỗi cung ứng một cách chính xác và minh bạch, từ nguồn gốc sản phẩm đến quá trình phân phối. Một số công ty như Walmart, Pfizer, AIG, Siemens và Unilever cũng đang thử nghiệm Blockchain trong quả lý chuỗi cung ứng của họ trên toàn cầu.
• Bảo mật dữ liệu và bảo vệ quyền riêng tư: Blockchain cũng được ứng dụng trong việc lưu trữ và bảo vệ dữ liệu cá nhân để ngăn chặn gian lận và tăng cường bảo mật thông tin.
• Y tế: Blockchain thậm chí còn có thể được sử dụng để lưu trữ và quản lý hồ sơ y tế, giúp việc chia sẻ thông tin giữa các bên liên quan trở nên an toàn và hiệu quả hơn.

Như bạn có thể thấy, Blockchain không chỉ giới hạn trong lĩnh vực tài chính mà còn mở rộng sang nhiều ngành công nghiệp khác, mang lại một cuộc cách mạng trong cách quản lý và trao đổi thông tin.